درباره انواع واکسن کرونا و عوارض آن بیشتر بدانید
با آغاز واکسیناسیون کرونا همواره برایمان سؤال بوده که واکسن‌های کرونا چه تفاوتی با هم دارند؟ یا کدام‌یک بهتر است؟ فایزر، مدرنا، آسترازنکا، اسپوتنیک، سینوفارم یا برکت؟ تولید واکسن‌های کرونا به عملی رقابتی بین کشورها تبدیل شد و هر کشور واکسن مخصوص خودش را تولید و به کشورهای دیگر صادر کرد اما همچنان برای عموم واضح و مشخص نیست که کدام واکسن عملکرد بهتری یا کدام‌یک عوارض کمتری دارد. در این مطلب اطلاعاتی کلی درباره هر یک از واکسن‌های کرونا در اختیارتان می‌گذاریم تا با آگاهی نسبی و با توجه به امکاناتی که دارید واکسن کرونای خود را انتخاب کنید.
فایزر
واکسن فایزر تولید آمریکاست که ابتدا توسط سازمان غذا و دارو آمریکا تأیید نشد اما این سازمان در وضعیت اورژانسی استفاده از آن را برای افراد بالای 12 سال تأیید و به مرحله تزریق سراسری رساند. فایزر مانند واکسن‌های قدیمی حاوی ویروس ضعیف شده نیست و با تزریق آن ویروس کرونا وارد بدن شما نمی‌شود بلکه لایه‌ای پروتئینی برای محافظت از شما در برابر این ویروس در بدنتان شکل می‌گیرد که کار ویروس کرونا را سخت می‌کند. این واکسن باید در دو دوز و وابسته به شرایط ویژه گاهی سه دوز تزریق شود. برخلاف شایعاتی که درباره این واکسن مطرح است فایزر باعث ناباروری خانم‌ها نمی‌شود و این عوارض در دوره‌های مختلف روی حیوانات تست شده است. فایزر برای افرادی که به محتویات آن آلرژی دارند ممکن است باعث تپش قلب، تنگی نفس، گلو درد و سرگیجه شود و از آنجایی که این واکنش‌های آلرژیک خیلی زود مشخص می‌شود بعد از تزریق، افراد حدود یک ساعت تحت نظر بیمارستان قرار خواهند گرفت. میزان اثرگذاری فایزر 95% محاسبه شده است.
مدرنا
این واکسن هم آمریکایی است با این تفاوت که بر خلاف فایزر، سازمان غذا و دارو آمریکا مدرنا را برای افراد بالای 18 سال تأیید کرده است. عوارض این واکسن کمی شدیدتر و بیشتر از فایزر است و افراد پس از تزریق معمولا با درد در محل تزریق، سر درد، درد عضلانی، درد در مفاصل و حالت تهوع مواجه می‌شوند. در مورد واکسن فایزر اگر در دوز اول بدنتان واکنش آلرژیک نشان دهد دوز دوم را به شما تزریق نمی‌کنند اما این واکنش‌ها در مورد مدرنا طبیعی است و حتی بعد از دوز دوم هم ممکن است بدنتان واکنش‌های مشابهی دهد. میزان اثرگذاری واکسن مدرنا 94.1% بوده است.
آسترازنکا
شایعات زیادی درباره عوارض مرگ‌آور این واکسن انگلیسی تولید دانشگاه آکسفورد پراکنده شده است که پُر بی‌راه هم نیست. بله تزریق واکسن آسترازنکا در موارد محدودی باعث لخته شدن خون و مرگ افراد شده است اما این اتفاق یک مورد در هر 100 هزار تزریق بوده است. عوارض معمولی تزریق این واکسن هم از باقی واکسن‌ها کمی شدیدتر است؛ تب و لرز، سر درد، سرگیجه، درد عضلانی و درد مفاصلی که یک روز بعد از تزریق همراه تزریق‌شوندگان خواهد بود. آسترازنکا هم حاوی ویروس کرونا نیست و واکسنی پروتئینی است اما بعد از واکنش‌های شدید بدن افرادی که آن را تزریق کردند توصیه شد که پس از تزریق دوز اول، دوز دوم از واکسن پروتئینی دیگری استفاده شود. تحقیقات زیادی روی افرادی که با لختگی خون مواجه شدند انجام شد اما به خاطر کم بودن این افراد و جامعه آماری کوچک واکنش‌دهنگان به واکسن تا کنون پاسخ قاطعی برای آن پیدا نشده است. تنها نکته‌ای که محققان با اطمینان بیشتری به آن اشاره می‌کنند آن است که واکسن آسترازنکا برای افراد بالای 18 سال دارای بدن‌های سالم و بدون بیماری‌های زمینه‌ای خطر چندانی ندارد؛ اتحادیه اروپا هم از آنجایی که مزایای این واکسن بیشتر از عوارض آن است آن را تأیید کرده است. اثرگذاری واکسن آسترازنکا 76% محاسبه شده است.
اسپوتنیک
این واکسن تولید کشور روسیه است که در بیش از 70 کشور تزریق شد اما پس از عوارض جانبی آن و عدم توجیه سازمان بهداشت جهانی روند تزریق این واکسن کندتر از پیش شده است. اسپوتنیک اولین واکسن کرونای تولید شده در جهان بود و روسیه تزریق آن را از کشور خود آغاز کرد؛ سپس سازمان‌های بهداشت کشورهایی مثل برزیل، هند و فیلیپین هم این واکسن را تأیید و واکسیناسیون را آغاز کردند اما این واکسن همچنان مورد تأیید اتحادیه اروپا و سازمان بهداشت جهانی نیست و دلیل آن هم این است که وزارت بهداشت روسیه واکسن تولید مسکو را در آگوست 2020 تأیید کرد در حالی که هنوز فاز اول تزریق آزمایشی آن هم تمام نشده بود! به هر حال میزان اثرگذاری این واکسن 91.6% محاسبه شد و تزریق آن در بیش از 70 کشور از جمله کره جنوبی ادامه یافت. اسپوتنیک روش قدیمی تولید واکسن را انتخاب کرده و از ویروسهای تضعیف شده کرونا برای ترشح آنتی‌بادی و مقاوم کردن بدن در برابر ویروس استفاده می‌کند. از عوارض این واکسن هم می‌توان به سر درد، بی‌حالی و دردهای عضلانی اشاره کرد اما موردی درباره مرگ افراد پس از تزریق اسپوتنیک گزارش نشده است.
سینوفارم
واکسن چینی سینوفارم از سوی سازمان بهداشت جهانی تأیید شده و هدف از تولید آن هم تهیه واکسنی ارزان‌قیمت برای کشورهای فقیرتر بوده است. چین وعده تولید دو میلیارد دوز از این واکسن تا سال 2022 را داده است. واکسن سینوفارم هم با روش قدیمی تولید شده است و از ویروسهای مرده برای مقاوم کردن بدن و ترشح آنتی‌بادی استفاده می‌کند؛ نگهداری از آن هم راحت‌تر است و نیاز به فریزرهای صنعتی گران‌قیمت ندارد. این واکسن برای تمام گروه‌های سنی مجاز است و میزان اثرگذاری آن 79% محاسبه شده است. از عوارض تزریق واکسن سینوفارم هم خستگی، بی‌حالی و درد در محل تزریق گزارش شده است.
برکت
محمدرضا صالحی سرپرست فاز آزمایشی واکسن برکت بعد از آزمایش‌های خنثی‌سازی روی خون تزریق‌شدگان این واکسن گفته است که این واکسن ایرانی در برابر کرونا گونه دلتا هم مؤثر است! او اضافه کرد که واکسن برکت از جهاتی از واکسن انگلیسی بهتر است و دانشمندان و پزشکان ایرانی درحال تنظیم مقاله‌ای برای اثبات این ادعا هستند. تاکنون 250 هزار دوز از این واکسن تولید شده و حجت‌الله نیک‌ملکی رئیس مرکز اطلاع‌رسانی ستاد اجرایی فرمان امام وعده تولید بیش از دو میلیون دوز از واکسن برکت را داده است. او نتایج آزمایش‌ها را پس از تزریق 400 هزار دوز واکسن، مثبت دانسته و وزارت بهداشت ایران مسئولیت اثرگذاری و عوارض آن را تا تأیید سازمان بهداشت جهانی به عهده گرفته است. واکسن برکت هم از ویروسهای مرده برای مقاوم‌سازی بدن و ترشح آنتی‌بادی استفاده می‌کند و عوارض بعد از تزریق آن علائم خفیف کرونا مثل تب، خستگی، بدن‌درد و دردهای عضلانی است. میزان اثرگذاری این واکسن 93% محاسبه شده است.
